> menu inklappen <
algemeen
adressen/contacten
equipment buy/sell
fail-gallery
press information
for sale!
weblog/news
apparatuur foto's
Elcom PAN2000
HP 331A distortion analyser
Leader LDM-815 dipmeter
Philips PM2524 multimeter
Rigol DS-1054Z
Sayrosa 261 frequency counter
Schlumberger FS30 / FSM500
APRS
APRS inleiding
APRS termen en definities
APRS protocol
radio instellingen
station types
SSID
symbolen
applicaties/software
internet info (realtime kaart)
hardware
(on)bemand zenden
banden
27Mc
FRS
LPD
PMR
componenten
(E)EPROM
crystals
resistor coding
connectoren
12VDC connector
coax connectors
documentatie
books
FUP1DZ manual
jargon
Morse code
NATO alphabet
Q-codes
radio notebook
serial port/RS232
elektronenbuizen
6H2N-EB / 6N2P / ECC83 / 12AX7
algemene informatie
ATP4 elektronenbuis
elektronenbuis codering
elektronenbuizen
gloeistroom/-spanning
IV-25 dot bar VFD
reactiveren/reformeren
stabilisatiebuizen
filters/combiners
23 cm duplex filter
Aerial Facilities BPD-410/420-3N
Celwave P522 UHF duplexer
Hoxin DX-720 diplexer
JWX triplexer broadcast/VHF/UHF
Kenwood LF-30A LPF
Motorola UHF cavity combiner
Radiosystem RS460 cavity BPF
stub filter
basics: diplexer or duplexer
surplus (defensie)
Racal Cougar introduction
Racal PRM4515L technical description
Racal PRM4515L data protocol
Racal Cougar SMT Amplifier TA4523L
Racal Cougar Fill Gun; MA 4083
Racal Cougar PRM1545L
LV-80 RF PA
Racal VRM5080
SEM35
SEM25 transceiver
SEM25 gloeispanning
SEM power distribution
SEM antennetuner (AGAT)
RT-3600 introduction
RT-3600 connector repair
CX-3600 power cable
LS-4621 loudspeaker unit
MT-4620 mounting
CG-5826 antenna cable
RT-4600 repair
AM-65/GRC
surplus service
NSN codes
surplus radio colors
document coding
surplus (industrie)
BBC Vericrypt 1100
Motorola GM950 (70 MHz)
Polyphaser
Rohill R-2050
Teletron/Condor
Teltronic M-250
surplus (telefonie)
Ericsson F-955
Ericsson F-955 modifcations 2017
Ericsson RS203/RS2062
Radiosystem monitoring unit
Radiosystem RS950
Radiosystem RS951
Rohde & Schwarz CMD53
mechanica
lathe
krimplak
schroefdraad
verspanen
meetapparatuur
10/20/30 dB RF attenuator
Agilent 8591C
BG7TBL 10 MHz bandpass filter
BG7TBL noise source
Bird 8201 dummy load
Daiwa CN-101L
Daiwa CN-801
HP 8782B vector signal generator
HP P382A verzwapper
impedance converter 50/75 Ohm
x-tal tester (DIY project)
Krohn-Hite 4100 signal generator
Marconi 2955A
Marconi TF2163
Radiosystem AB dummy load
Rigol DSA815-TG
Rohde & Schwarz CMT54
Rohde & Schwarz CMU200
Rohde & Schwarz ZVM
Rohde&Schwarz SMT 02
Spinner dummyload
Zetagi DL50 dummyload
tijdstandaard/GPSDO/OSC
10 MHz distribution amplifier
10 MHz low pass filter
BG7TBL GPSDO
Frequency Electronics FE-5680A
GPSDO time display
HP 10811 OCVCXO
leap second
RS920 10MHz oscillator
timestandard (general)
tijdstandaard; VE2ZAZ
time standard; W5OJM
Trimble 34310-T OCVCXO
Yaesu FT-8x7 (TC)XO
meetapparatuur (info)
(poor mans) spectrum analyser
dummyload
frequentieteller
functiegenerator
meetverzwakker
octopus component tester
oscillator adjustment
staandegolfmeter
Step Attenuator
test- en meetapparatuur
modificaties
Counter 1 MHz input mod.
Icom IC-756PRO fan mod
Yaesu FT-897/FT-897D
Yaesu MH-48 lock mod
naslagwerk
(coax) kabels coderen
AWG wire table
coax kabels testen
checking, cleaning and overhauling
DTMF
Yaesu FT-8x7 CAT port
paneelbouw
s-meter
Selcall / 5TVO
output impedance
projecten
afregelen FT-8x7(D)
counter prescaler
CTCSS module
FT-2000 headset
FT-2000 remote
FUP1DZS meetzender
Geloso G.1/1040-A
Geroh AKAC019 liermast
go-kit FT-7800
headset (Avcomm)
RF power amplifier
hoofdtelefoon versterker PL500
Icom IC-25E
Kerona AR-301 rotor
KLV 400 RF PA ombouw
MFJ-948 antenna tuner
Nixie clock
parallelle poort controller
Pixie CW TX
programmeren FT-8x7
TH-D7E tracker
uTracer 3+
VSWR SA meetbrug
Yaesu FT-857/897 meter
zwaai Alinco DR-135E MkII
publicaties
elektromigratie in filters
Ruisvrij squelch schakelen
SINAD
modems/trackers
AEA PK88 TNC
Baycom modem
Byonics TinyTrak 4
Byonics TinyTrak3
DK9SJ TNC2S TNC
TNC7multi / TNC2multi
antennetuners
Ameritron ATR-20 tuner
MFJ-901b antennetuner
MFJ-948 antennetuner
MFJ-971 antenna tuner
antennes
Diamond X-30N antenna
Logper antenna 1,35...9,5 GHz
voedingen
Maas/KPO/Manson SPA-8230 voeding
Samlex SEC 1223 voeding
(zend)ontvangers
Baofeng UV-5R
Icom IC-2e
Icom IC-705
Icom IC-706
Icom IC-7100
Icom IC-7300
Kenwood TH-D7E
Kenwood TS-830M
QYT KT-8900
Telefunken ELK 639
Triple-P TXU-1256 repeater
Wouxun KG-UVD1P
Wouxun speakermike
Yaesu FT-101E
Yaesu FT-1500M
Yaesu FT-1802
Yaesu FT-2000
Yaesu FT-2800M
Yaesu FT-3D portofoon
Yaesu FT-7800
Yaesu FT-817
Yaesu FT-857(D)
Yaesu FT-897(D)
Yaesu FT-8x7 serie
Yaesu FT-991
Yaesu FTM-100
reparaties
capacitors
Geloso 3227 versterker
Icom IC-706mkIIG
Kenwood TS-830M
LeCroy waveAce 2004
Lorenz SEM25
Yaesu FT-817
Yaesu FT-897D
schakelingen
elektret microphone
Time Domain Reflectometer
theorie
aarding
antennetuner
waves
snubber diode
gereedschap
Minipro TL866 programmer
Velleman VTSSC50N soldering station
Yihua 852D+ soldeering station
ZD-409 desoldering tweezer
ZD-915 desoldering station
EMC/EMI
9/150 kHz HPF
decoupling capacitors
ESH2-Z5 LISN
Line Impedance Stabilisation Network
werkplek
component archive
soldering
workshop tips
veiligheid
Beryllium oxide
EM veldsterkte
radioactiviteit
harardous radiation?
avionica
Avionics 'virus'
Avionics safety!
Avionics power
Avionic basics
Eicor Class-A Inverter
Racal 80794 CDU
Smiths Radio Altimeter
Smiths Director Horizon H6
Smiths Fuel Quantity Indicator
Bendix turn and slip indicator
Ferranti FTS 21T turn and slip indicator
Ferranti FEI30 display unit
Kearfott vertical gyroscope
VDO ST443-3 Nozzle Position Indicator
Tornado TV TAB DU: introduction
Tornado TV TAB DU: original use
Tornado TV TAB DU: frame module
Tornado TV TAB DU: wire harness
Tornado TV TAB DU: keyboard module
Tornado TV TAB DU: CRT module
Tornado TV TAB DU: LVPS
Tornado TV TAB DU: HVPS
Tornado TV TAB DU: A1 PCB
Tornado TV TAB DU: A2 PCB
Tornado TV TAB DU: A3 PCB
Tornado TV TAB DU: A4 PCB
Tornado TV TAB DU: A5 PCB
Tornado TV TAB DU: A6 PCB
Tornado TV TAB DU: reverse eng.
overig
Gamma Scout
PI3WAD V1
SV500 radiation meter
|
Line Impedance Stabilisation Network
|
LISN
|
Dit artikel gaat over een Line Impedance Stabilisation Network ofwel LISN waarmee "conducted" emissie metingen mee worden uitgevoerd voor EMC toepassing. Hieronder staat nadere informatie met de theoretische achtergrond.
 Rohde & Schwarz ESH2-Z5
|
CE-markering
|
CE-markering Omdat dergelijke hoogfrequent storing ongewenst is, zijn hier regels aan verbonden. In de Europees Economische Ruimte (EER) is de CE-markering van kracht. Het primaire doel van de CE-markering is het veilig maken voor personen.
richtlijnen Zo zijn er productrichtlijnen opgesteld zoals voor machines, speelgoed, gastoestellen, speelgoed en meer. Deze richtlijnen zijn wet en moeten dus gevolgd worden. Zo zijn er ook andere verplichte richtlijnen zoals de Laagspanning Richtlijn (2014/35/EG) en de EMC richtlijn (2014-30-EG). In de EMC richtlijn staat (zeer beknopt samengevat) dat "een apparaat niet mag storen en niet gestoord mag worden". Dit laatste geldt primair voor elektromagnetische (hoogfrequent) storing. Omdat de EMC richtlijn zeer generiek is, is het vrijwel onpraktisch voor gebruik. Onderliggende nomen bieden uitkomst.
normen Normen zijn documenten naar de stand der techniek. Er mag van normen worden afgeweken maar wordt afgeraden. Wanneer door het toepassen van een norm een veiligere situatie wordt bereikt, kan van een norm worden afgeweken. In beginsel is dit niet nodig, maar omdat de normen voor veel verschillende apparaten van toepassing moet zijn, kan het zijn dat er in de praktijk een norm volgens de letter niet haalbaar is. Het is wel belangrijk om de motivatie van afwijken goed vast te leggen. In de praktijk is dit niet voor consumenten naar voor fabrikanten van apparatuur. Voor EMC zijn er vier "moeder normen" waaronder een "berg" aan specifiekere normen hangen. De vier normen geven in de basis de limieten op van emissie en immuniteit voor residentiële en industriële apparatuur. De specifiekere normen beschrijven ook de testmethode en gedetailleerde eisen voor bijvoorbeeld led verlichting.
emissie en immuniteit Voor EMC zijn er eisen gesteld aan emissie en immuniteit. Emissie is de term voor het uitzenden van hoogfrequent signalen en immuniteit is de term voor de mate van gevoeligheid voor hoogfrequent signalen. Wanneer er meer emissie is dan de immuniteitsgrens van een apparaat, dan wordt een apparaat gestoord en kan deze falen, weigeren of bijvoorbeeld onverklaarbare storingen ondervinden. Het is daarom zaak dat de grens van maximale emissie onder de grens van immuniteit ligt zodat machines niet op elkaar storen. Industriële apparatuur mag meer storing veroorzaken dan residentiële apparatuur en residentiële apparatuur mag gevoeliger zijn dat industriële apparatuur. Dus het kan zijn dat een huishoudelijk (residentieel) apparaat in een industriële omgeving storing ondervind en toch aan de normen en wetgeving voldoet...
|
Het (voort)bestaan van deze website wordt mede mogelijk gemaakt door aanbieden van onderstaande reclame.
|
testen en meten
|
De praktijk leert dat EMC gezien wordt als "voodoo". Het lijkt vaak ongrijpbaar en niet reproduceerbaar. Het wordt al snel ingewikkeld. Goed vakmanschap bij ontwerpen en goede kennis van hoogfrequent beginselen is een pré. Om zeker te weten of een apparaat/machine aan de EMC richtlijn en bijbehorende normen voldoet is het verstandig om een apparaat/machine te testen/bemeten. Een dergelijk "werkstuk" wordt vaak een DUT; Device Under Test of EUT; Equipment Under Test genoemd.
meten De uitgestraalde hoogfrequent velden kunnen met een meetantenne worden opgevangen en met een meetontvanger of spectrum analyser worden bemeten. In de normen staan limieten per frequentie en zo kan bepaald worden of de uitgestraalde elektromagnetische velden voldoende laag zijn. Storing dat door geleiding via de voedingskabel naar het lichtnet wordt doorgegeven kan bijvoorbeeld met een LISN worden "opgepikt" en met een gekoppelde meetontvanger of spectrum analyser worden bemeten.
testen Het is niet te meten of een DUT/EUT bestand is tegen elektromagnetische velden. Wel is dit te testen. Wanneer een apparaat wordt "geïnjecteerd" met hoogfrequent storing of blootgesteld aan elektromagnetische velden en naar behoren blijft functioneren, dan is de DUT/EUT voldoende immuun.
|
Line Impedance Stabilisation Network
|
Een DUT/EUT mag niet boven een zekere limiet hoogfrequentie signalen aan het lichtnet doorgeven. Om de mate van storing te kunnen bemeten is een LISN nodig. Een Line Impedance Stabilisation Network ofwel LISN is een apparaat waarmee eventuele storing op het lichtnet, dat door een apparaat veroorzaakt wordt, "afgetakt" wordt naar een meetaansluiting. Apparaten die met een netsnoer worden aangesloten op het lichtnet verbruiken elektrische energie. Er zijn apparaten die hoogfrequent storing opwekken en doorgeven via de netvoeding naar het lichtnet. Andere apparaten kunnen door deze storing gestoord worden of zelfs kapot gaan. Goede elektronische ontwerpen met voldoende ontstoring en filtering kunnen dergelijke hoogfrequent signalen onderdrukken zodat deze niet op het lichtnet terecht komen.
impedantie Zoals de naam al zegt wordt de impedantie van het lichtnet "gestabiliseerd". De impedantie van het lichtnet fluctueert sterk waardoor meetresultaten ook sterk kunnen fluctueren en de meting niet goed reproduceerbaar is. Hierop is een LISN ontworpen. De LISN is (sterk vereenvoudigd) een grote CLC laagfoorlaatfilter met een ontkoppelde aftakking naar de meetapparatuur. Door deze condensator, spoel en condensator ontstaat er een kunstmatige impedantie aan de kant van de DUT/EUT. Hierdoor is de meting reproduceerbaar.
lekstroom Het belangrijkste om te weten is het dodelijke gevaar van lekstroom van een LISN. De veiligheidsaarde (PE; Protective Earth) moet áltijd deugdelijk verbonden zijn voordat de LISN voorzien wordt van netspanning. De lekstroom van de fase(s) en nul naar de aarde kan oplopen tot ongeveer 1 Ampère per fase! 1 A bij 250 of 400 VAC is zonder twijfel dodelijk. Dit is beslist geen loze waarschuwing en een LISN dient dan ook alleen door gekwalificeerde personen te worden gebruikt. Voor het meten met een LISN mag er geen aardlekschakelaar toegepast zijn of er dient gebruik te zijn gemaakt van een scheidingstrafo. Zonder dat de DUT/EUT aangesloten is, loopt er toch al een significante hoeveelheid stroom naar de aarde.
uitvoeringen Er zijn meerdere uitvoeringen te koop. Gelijk- en wisselstroom uitvoeringen zijn te koop. Het frequentiebereik kan verschillen en de maximale stroomsterkte. Ik heb een Rohde & Schwarz ESH2-Z5 in bezit waarmee tot drie fasen met maximaal 25 Ampère continu kan worden gemeten. Dit is een royale uitvoering omdat meten aan grotere stroomsterktes lastig wordt gezien de constructie. Ook het frequentiebereik kan verschillen. Met deze LISN kan van 9 kHz tot 30 Mhz worden gemeten. De inwendige spoel is vaak 50 uH of 5 uH. De benodigde inductie staat vaak in de corresponderende norm beschreven.
*wordt vervolgd*
|
Het (voort)bestaan van deze website wordt mede mogelijk gemaakt door aanbieden van onderstaande reclame.
|
Het aanbieden van de kennis via deze website kost tijd, energie en geld. Het is heel leuk om kennis te kunnen delen en anderen hiermee te kunnen helpen, maar ook alle kosten worden uit privé middelen voldaan. Er zijn onder andere kosten voor de hosting aanbieder om de site te kunnen laten bestaan. Mijn doel is om de inhoud aan te kunnen blijven bieden zonder reclame, maar de kosten worden hoger waardoor financiële middelen nodig zijn. Dus een bijdrage van €3 wordt zeer op prijs gesteld. Het is mogelijk om op een veilige manier een financiële bijdrage van €3 (of een veelvoud hiervan) te kunnen leveren. Klik op de knop hieronder om via Ko-fi een donatie te verzorgen.
|
|