AMATEURTELE.COM	Please support this (commercial free) webpage by donating a small payment: https://ko-fi.com/amateurtelecom
informatie pagina voor experimenteel radio-onderzoekers

start

-

nieuws

-

alle artikelen

-

merken lijst

-

type lijst

-

modellen lijst

-

woordenlijst

-

contact

> menu inklappen <   algemeen     adressen/contacten     equipment buy/sell     fail-gallery     press information     weblog/news   APRS     APRS inleiding     APRS termen en definities     APRS protocol     radio instellingen     station types     SSID     symbolen     applicaties/software     internet info (realtime kaart)     hardware     (on)bemand zenden   apparatuur foto's     Elcom PAN2000     HP 331A distortion analyser     Leader LDM-815 dipmeter     Philips PM2524 multimeter     Rigol DS-1054Z     Sayrosa 261 frequency counter     Schlumberger FS30 / FSM500   banden     27Mc     FRS     LPD     PMR   componenten     (E)EPROM     crystals     resistor coding   connectoren     12VDC connector     coax connectors   Racal Cougar     0. Racal Cougar     1. introduction     2. compnents     3. assemblies     4. technical     5. modifications     6. data protocol     7. service   documentatie     books     FUP1DZ manual     jargon     Morse code     NATO alphabet     Q-codes     radio notebook     serial port/RS232   elektronenbuizen     6H2N-EB / 6N2P / ECC83 / 12AX7     algemene informatie     ATP4 elektronenbuis     elektronenbuis codering     elektronenbuizen     gloeistroom/-spanning     IV-25 dot bar VFD     reactiveren/reformeren     stabilisatiebuizen   filters/combiners     23 cm duplex filter     Aerial Facilities BPD-410/420-3N     Celwave P522 UHF duplexer     Hoxin DX-720 diplexer     JWX triplexer broadcast/VHF/UHF     Kenwood LF-30A LPF     Motorola UHF cavity combiner     Radiosystem RS460 cavity BPF     stub filter     basics: diplexer or duplexer   legerzenders     AM-65/GRC     LV-80 RF PA     SEM antennetuner (AGAT)     SEM25 gloeispanning     SEM25 transceiver     SEM35   mechanica     lathe     krimplak     schroefdraad     verspanen   meetapparatuur     10/20/30 dB RF attenuator     Agilent 8591C     BG7TBL 10 MHz bandpass filter     BG7TBL noise source     Bird 8201 dummy load     Daiwa CN-101L     Daiwa CN-801     HP 8782B vector signal generator     HP P382A verzwapper     impedance converter 50/75 Ohm     x-tal tester (DIY project)     Krohn-Hite 4100 signal generator     Marconi 2955A     Marconi TF2163     Radiosystem AB dummy load     Rigol DSA815-TG     Rohde & Schwarz CMT54     Rohde & Schwarz CMU200     Rohde & Schwarz ZVM     Rohde&Schwarz SMT 02     Spinner dummyload     Zetagi DL50 dummyload   tijdstandaard/GPSDO/OSC     10 MHz distribution amplifier     10 MHz low pass filter     BG7TBL GPSDO     Frequency Electronics FE-5680A     GPSDO time display     HP 10811 OCVCXO     leap second     RS920 10MHz oscillator     timestandard (general)     tijdstandaard; VE2ZAZ     time standard; W5OJM     Trimble 34310-T OCVCXO     Yaesu FT-8x7 (TC)XO   meetapparatuur (info)     (poor mans) spectrum analyser     dummyload     frequentieteller     functiegenerator     meetverzwakker     octopus component tester     oscillator adjustment     staandegolfmeter     Step Attenuator     test- en meetapparatuur   modificaties     Counter 1 MHz input mod.     Icom IC-756PRO fan mod     Yaesu FT-897/FT-897D     Yaesu MH-48 lock mod   naslagwerk     (coax) kabels coderen     AWG wire table     coax kabels testen     checking, cleaning and overhauling     DTMF     Yaesu FT-8x7 CAT port     paneelbouw     s-meter     Selcall / 5TVO     output impedance   projecten     afregelen FT-8x7(D)     counter prescaler     CTCSS module     FT-2000 headset     FT-2000 remote     FUP1DZS meetzender     Geloso G.1/1040-A     Geroh AKAC019 liermast     go-kit FT-7800     headset (Avcomm)     RF power amplifier     hoofdtelefoon versterker PL500     Icom IC-25E     Kerona AR-301 rotor     KLV 400 RF PA ombouw     MFJ-948 antenna tuner     Nixie clock     parallelle poort controller     Pixie CW TX     programmeren FT-8x7     TH-D7E tracker     uTracer 3+     VSWR SA meetbrug     Yaesu FT-857/897 meter     zwaai Alinco DR-135E MkII   publicaties     elektromigratie in filters     Ruisvrij squelch schakelen     SINAD   modems/trackers     AEA PK88 TNC     Baycom modem     Byonics TinyTrak 4     Byonics TinyTrak3     DK9SJ TNC2S TNC     TNC7multi / TNC2multi   voedingen     Maas/KPO/Manson SPA-8230 voeding     Samlex SEC 1223 voeding   antennes     Diamond X-30N antenna     Logper antenna 1,35...9,5 GHz   antennetuners     Ameritron ATR-20 tuner     MFJ-901b antennetuner     MFJ-948 antennetuner     MFJ-971 antenna tuner   (zend)ontvangers     Baofeng UV-5R     Icom IC-2e     Icom IC-705     Icom IC-706     Icom IC-7100     Icom IC-7300     Kenwood TH-D7E     Kenwood TS-830M     QYT KT-8900     Telefunken ELK 639     Triple-P TXU-1256 repeater     Wouxun KG-UVD1P     Wouxun speakermike     Yaesu FT-101E     Yaesu FT-1500M     Yaesu FT-1802     Yaesu FT-2000     Yaesu FT-2800M     Yaesu FT-3D portofoon     Yaesu FT-7800     Yaesu FT-817     Yaesu FT-857(D)     Yaesu FT-897(D)     Yaesu FT-8x7 serie     Yaesu FT-991     Yaesu FTM-100   reparaties     capacitors     Geloso 3227 versterker     Icom IC-706mkIIG     Kenwood TS-830M     LeCroy waveAce 2004     Lorenz SEM25     Yaesu FT-817     Yaesu FT-897D   schakelingen     elektret microphone     Time Domain Reflectometer   telefonie surplus     Ericsson F-955     Ericsson F-955 modifcations 2017     Ericsson RS203/RS2062     Radiosystem monitoring unit     Radiosystem RS950     Radiosystem RS951     Rohde & Schwarz CMD53   surplus apparatuur     BBC Vericrypt 1100     Motorola GM950 (70 MHz)     Polyphaser     Racal VRM5080     Rohill R-2050     Teletron/Condor     Teltronic M-250   theorie     aarding     antennetuner     waves     snubber diode   gereedschap     Minipro TL866 programmer     Velleman VTSSC50N soldering station     Yihua 852D+ soldeering station     ZD-409 desoldering tweezer     ZD-915 desoldering station   EMC/EMI     9/150 kHz HPF     decoupling capacitors     ESH2-Z5 LISN     Line Impedance Stabilisation Network   werkplek     component archive     soldering     workshop tips   veiligheid     Beryllium oxide     EM veldsterkte     radioactiviteit     harardous radiation?   avionica     Avionics safety!     Avionics power     Avionic basics     Racal 80794 CDU     Smiths Radio Altimeter     Smiths Director Horizon H6     Smiths Fuel Quantity Indicator     Ferranti FTS 21T turn and slip indicator     Kearfott vertical gyroscope     VDO ST443-3 Nozzle Position Indicator     Tornado TV TAB DU: introduction     Tornado TV TAB DU: original use     Tornado TV TAB DU: frame module     Tornado TV TAB DU: wire harness     Tornado TV TAB DU: keyboard module     Tornado TV TAB DU: CRT module     Tornado TV TAB DU: LVPS     Tornado TV TAB DU: HVPS     Tornado TV TAB DU: A1 PCB     Tornado TV TAB DU: A2 PCB     Tornado TV TAB DU: A3 PCB     Tornado TV TAB DU: A4 PCB     Tornado TV TAB DU: A5 PCB     Tornado TV TAB DU: A6 PCB     Tornado TV TAB DU: reverse eng.   overig     Gamma Scout     PI3WAD V1     SV500 radiation meter

Ruisvrij squelch schakelen Ruisvrij squelch schakelen permalink: http://www.amateurtele.com/index.php?artikel=314&id=#1434 Aan het einde van het ontvangen van een (analoog) radiosignaal, schakelt het squelch circuit de audio doorgaans uit. Helaas is er aan het einde van een uitzending een korte stoot ruis hoorbaar tussen het de ontvangen modulatie en het uitschakelen van de ruis. Persoonlijk vind ik dit onhandig omdat een stoot ruis onnodig de aandacht trekt als er geen relevant gesprek wordt ontvangen. Ook bij zacht modulerende stations is de “klap met ruis” aan het einde van een uitzending onprettig. Hier is gelukkig een oplossing voor! De werking hiervan wordt, met achtergrondinformatie, in dit artikel toegelicht. Inleiding permalink: http://www.amateurtele.com/index.php?artikel=314&id=#1435 Per toeval ben ik met Daan; PA3BCI aan de praat geraakt over een Kyodo KG-105 mobilofoon. Omdat ik eerder met een Kyodo repeater aan het reverse engineeren ben geweest met (nagenoeg) dezelfde PLL print, was mijn interesse in de mobilofoon gewekt. In een bijzin vertelde Daan dat er een zogeheten emmertjesgeheugen aanwezig is waardoor er geen ruis stoot is voor het inschakelen van de squelch na een ontvangen uitzending. Door mijn persoonlijke 'irritatie' over deze ruis stoot en de onbekendheid van een emmertjes geheugen is mijn interesse hierin gewekt. Ik ben op zoek gegaan naar meer informatie en zo is patent 3,979,679 van 7 september 1976 gevonden over deze techniek, de werking van een emmertjesgeheugen heb ik uitgeplozen en Leo; PA0LMD wist mij te vertellen dat PI3EHV in 1978 al uitgerust was met deze techniek. Theoretische werking permalink: http://www.amateurtele.com/index.php?artikel=314&id=#1436 Kort samengevat komt het er op neer dat de ontvangen audio iets vertraagd wordt weergegeven en dat de squelch iets later 'open' gaat zodra er geen ruis meer wordt ontvangen ofwel er een gewenst signaal wordt ontvangen. Dit klinkt misschien abstract waardoor nadere uitleg prettig is. Op onderstaande afbeelding uit het patent [1] staan vier signalen getekend. Het bovenste signaal op de afbeelding representeert de ontvangen 'kale' gedemoduleerde audio. Bij 31 is breedbandige ruis weergegeven zoals aanwezig als er geen signaal wordt ontvangen. Bij 30 verdwijnt de ruis omdat er een draaggolf wordt ontvangen. Bij 32 is stilte zichtbaar (een draaggolf zonder audio). De tweede lijn van boven laat de reguliere squelch schakeling zien. Zodra er een draaggolf wordt ontvangen, ofwel geen breedbandige ruis aanwezig is, schakelt de squelch in met een zekere tijdvertraging T1. De vertraging T1 komt doordat het schakelen van de squelch enige tijd nodig heeft, dit is geen opzettelijke vertraging. Deze zelfde vertraging is ook aan het einde van de ontvangen audio. Doordat er een tijdvertraging is tussen het einde van de audio en het activeren van de squelch, is er even een stoot ruis hoorbaar. Het is de bedoeling dat deze ruis geëlimineerd wordt. Sneller schakelen van de squelch is helaas niet mogelijk waardoor een andere oplossing nodig is. Wanneer de gedemoduleerde audio vertraagd wordt van minimaal lengte T1, wordt er tijd “gewonnen” zodat de ruis aan het einde van de uitzending wegvalt zoals gewenst. De onderste lijn van bovenstaande afbeelding laat het vertraagde signaal zien. Hier is zichtbaar dat door de vertraging de ruis pas verschijnt als de squelch al uitgeschakeld is bij t5. De tijd tussen t5 en t6 is voldoende zodat de ruis niet meer hoorbaar is na de ontvangen uitzending. Een nadeel is dat de ruis nu aan het begin van de uitzending hoorbaar is… Het probleem van de ruis is verplaatst. Het effect van de ruis aan het begin van de uitzending is wel te elimineren door de squelch tijd T1 iets langer vast te houden. De audio blijft hiermee met lengte T1 onderdrukt zodat de ruis aan het begin van de uitzending. Hiermee is gewenste situatie bereikt omdat de audio ruis niet meer hoorbaar is bij “normale” squelch schakeling. Praktische uitvoering van audio pad permalink: http://www.amateurtele.com/index.php?artikel=314&id=#1437 De theorie moet wel praktisch gemaakt worden om het in de praktijk te kunnen gebruiken. Op onderstaeande afbeelding is het voorgestelde blokschema zichtbaar uit het patent. De demodulator 10 demoduleert het ontvangen signaal zodat signaal 13 de ontvangen audio (of ruis wanneer er geen ontvangst is) bevat. Laagdoorlaatfilter 12 laat alleen de signalen onder 6 kHz door omdat voor een communicatie ontvanger geen hogere audio frequentie dan 3 kHz aanwezig is. En wanneer er hogere frequenties in de delay terecht komen, kan dat voor ongewenste audio producten zorgen. De delay bij nummer 14 is de chip dat het audiosignaal “vertraagd”. Deze specifieke chip is later in dit artikel toegelicht. Noot: Het signaal wordt niet langzamer afgespeeld, maar het ingekomen signaal komt in het tijddomein iets later uit de uitgang. De audio dat in de tijd iets 'achter loopt' bij nummer 15 wordt via de squelch “poort” 16 geschakeld. Wanneer deze gate open schakelt door signaal 19, wordt de audio uit uitgang 18 hoorbaar. Praktische uitvoering van squelch pad permalink: http://www.amateurtele.com/index.php?artikel=314&id=#1438 Om te weten wanneer de squelch moet schakelen, moet er onderscheid gemaakt worden tussen gewenst en ongewenste signalen. Uit de demodulator 10 komt zowel de ruis als de gewenste audio. De gewenste gedemoduleerde audio heeft nooit hogere frequenties dan 6 kHz omdat de zender geen tonen boven 3 kHz uitzendt. Wanneer er geen gewenst audiosignaal wordt ontvangen, is er echter wel breedbandige ruis uit de modulator 10 aanwezig. Wanneer de ruis en gedemoduleerde audio door een 6 kHz hoogdoorlaatfilter 23 wordt geleidt, komt er geen gewenst ontvangen audio doorheen omdat er geen audio is van meer dan 3 kHz. De breedbandige ruis wanneer er geen signaal ontvangen wordt, heeft echter wel signalen boven 6 kHz. Achter de hoogdoorlaatfilter 23 is een detector 24 geplaatst dat de audio energie omzet in een gelijkspanning. Denk bij deze detector aan een samenstelling van een diode en een condensator dat proportioneel is aan de audio energie boven 6 kHz. Dus als er audio (tot 3 kHz) wordt ontvangen komt er (nagenoeg) geen gelijkspanning uit detector 24. Wanneer er geen gewenst audio signaal wordt ontvangen, is er breedbandige ruis waardoor er na detector 24 wel een gelijkspanning op lijn 21 aanwezig is. De gelijkspanning 21 wordt aangeboden aan de comparator evenals een referentiespanning. Wanneer de gelijkspanning 21 van detector 24 boven een zeker niveau komt, betekent dat er ruis is en er dus geen gewenst signaal wordt ontvangen. Het referentie signaal is doorgaans gekoppeld aan de squelch knop zodat de drempelwaarde manueel naar wens ingesteld kan worden. Op de delay na, is er weinig anders dan een “gemiddelde” ontvanger. Bij de eenzijdige vertraging 22 wordt er iets belangrijks geïntroduceerd. Eenzijdige vertraging permalink: http://www.amateurtele.com/index.php?artikel=314&id=#1439 De eenzijdige vertraging is een integraal onderdeel van dit squelch systeem. Zie hiervoor de schakeling op onderstaande afbeelding. Deze eenzijdige vertraging kan vergeleken worden door een tijdrelais met inschakelvertraging. Deze eenzijdige vertraging zorgt ervoor dat de squelch vertraagd ingeschakeld wordt zonder dat het uitschakelen vertraag wordt. In de rust situatie is het ingaande signaal 0V. De ingang 29 van de comparator 30 is daarmee ook 0V. Wanneer de ingang van het circuit (als gevolg van een ontvangen signaal en dus geen ruis) naar –V gaat, gaat condensator 26 opladen doordat er een (weliswaar negatief) spanningsverschil ontstaat. De snelheid van het laden wordt door de capaciteit van condensator 26 bepaald en door weerstand 27. Hoe meer capaciteit de condensator heeft, des te langer deze laadt. Hoe groter hoger de weerstand waarde is, des de meer wordt de stroom geremd en laadt de condensator langzamer. Naar mate de condensator oplaadt, zal de spanning 29 richting –V gaan. Wanneer de condensator vol is, is de spanning op punt 29 gelijk aan –V. Op dit moment zijn de ingangen van de comparator beide –V en schakelt de uitgang van de comparator naar –V. De laadtijd van de condensator resulteert in een inschakelvertraging met tijd T. Wanneer de ontvangst stopt, gaat het ingangssignaal van de schakeling van –V naar 0V. Via diode 28 wordt de condensator direct ontladen waardoor signaal 29 meteen gelijk is aan 0V. Als gevolg hiervan schakelt de comparator 30 ook direct naar 0V. Het effect van de schakeling is dat de squelch vertraagd inschakelt en wel direct uitschakelt. Samenwerking audio- en squelch pad permalink: http://www.amateurtele.com/index.php?artikel=314&id=#1440 Terugkijkend naar de bovenste afbeelding wordt de samenwerking duidelijker. De vertraagde audio is zichtbaar op het onderste signaal van de afbeelding. De twee middelste signalen laten de squelch schakeling zichtbaar. De bovenste van de twee is het ‘traditionele’ squelch tijdsverloop. Het onderste squelch tijdverloop is met T2 vertraagd. Het samenstel van de onderste twee signalen van de afbeelding laat zien dat de gewenste situatie is bereikt. In de tijd dat de squelch open staat, wordt er alleen ontvangen audio doorgegeven en nooit ruis. In de praktijk moet de tijdsvertraging in relatie zijn tot de snelheid van squelch schakelen en de tijdsvertraging van squelch uitschakelen. Bucket Brigade Delay chip permalink: http://www.amateurtele.com/index.php?artikel=314&id=#1441 Om een audio vertraging te bereiken is een chip nodig dat de analoge audio in het tijd domein kan vertragen. Van oudsher is een bucket brigade delay (BBD) chip zoals de MN3207 mogelijk (in combinatie met de MN3102 klok generator chip). Een BBD chip is dat fragmenten van het ontvangen signaal in een aantal stappen doorgeeft naar de uitgang zoals weergegeven op onderstaande afbeelding. Het werkt als een rij brandweermannen die emmers met water doorgeven, vandaar de naam Bucket Brigade Delay. Een ingekomen signaal wordt doorgegeven aan een condensator in de vorm van lading en de lading wordt doorgegeven naar de volgende condensator in het ritme van een set klokpulsen. Er zijn twee kloksignalen nodig die ervoor zorgen dat de lading bij elke klok wissel een condensator verder wordt doorgegeven. In de praktijk is een keten van 1024 condensatoren een denkbaar aantal. De lengte van de keten en de snelheid van de klokpuls bepaalt samen de vertraging. Houdt er wel rekening mee dat als de frequentie van de klokpuls gelimiteerd is om dat anders de resolutie van het geluidssignaal te slecht kan worden. Het audiosignaal wordt immers in ‘stukjes geknipt’ (EN: samples). De maximale vertraging is doorgaans door de fabrikant bepaald. De MN3207 is bewezen effectief en goed betaalbaar. Opmerkelijk is wel dat DDB chips relatief duur zijn. Mogelijk om dat deze waarschijnlijk alleen nog voor gitaar effecten worden toegepast en de markt daarmee vrij klein is. Er zijn ook digitale vervangende chips, maar de MN3207 en MN3102 samen hebben minimale externe componenten nodig waardoor deze praktisch zijn. Beperking door vertraging permalink: http://www.amateurtele.com/index.php?artikel=314&id=#1442 Een eigenschap (of misschien nadeel) van de BBD squelch is dat de ontvangen audio licht vertraagd is en dat de ontvangst hiermee niet meer “realtime” is. In de praktijk hoeft de vertraging niet meer te zijn dan de tijd dat de squelch nodig heeft om na een ontvangst in te schakelen. In de praktijk is 0,05…0,2 seconden een werkbare vertraging. Tijdens een radioverbinding zal deze vertraging redelijkerwijs geen problemen opleveren, maar in specifieke toepassingen waarbij een realtime signaal nodig is kan dit bezwaarlijk zijn. Doordat het audiosignaal ook gesampled wordt, gaat de kwaliteit ook omlaag. Voor communicatieradio is dit overigens niet merkbaar/bezwaarlijk. De audio uit de delay chip moet nog wel door een laagdoorlaatfilter omdat de samples blokgolven zijn geworden van verschillende amplitude. Hierdoor ontstaan er ook ongewenste boventonen. Een eenvoudig ‘LC laagdoorlaatfilter’ volstaat prima om een mooi geluidssignaal te verkrijgen. Patent permalink: http://www.amateurtele.com/index.php?artikel=314&id=#1443 In mijn ogen is deze BBD squelch een briljant systeem en ik heb mij dan ook verbaasd waarom het niet in commerciële apparatuur voor radiozendamateurs is toegepast. De schakeling is betrekkelijk eenvoudig en de kosten zijn daarmee beperkt. Denkbaar is dat het systeem niet is toegepast omdat het ontwerp gepatenteerd was en dat mogelijk licentie kosten voor gebruik een drempel zijn. Ook is het nut (bijna) ingehaald omdat communicatieapparatuur steeds meer digitaal gaat waarbij de DDB squelch niet meer relevant is. Een patent beschermt de ontwikkelaar zodat de investering van de ontwikkeling terugverdiend kan worden. Dit betekent dat je dit BBD squelch systeem wel voor jezelf mag bouwen en gebruiken, maar zolang het patent actueel is niet commercieel mag verkopen (tenzij er met de patenthouder een overeenkomst is natuurlijk). Het patent is ondertussen verlopen en het ontwerp mag dus commercieel worden toegepast. Bij dezen een hint naar de commerciële apparatuur bouwers. Zelf bouwen permalink: http://www.amateurtele.com/index.php?artikel=314&id=#1444 Ik ben voornemens om deze BBD squelch te integreren in mijn (commerciële) zendontvangers. Het audio pad moet onderbroken worden en er moet een vertraging worden gerealiseerd. Dit moet te doen zijn met de twee eerder genoemde chips. Ook moet de squelch vertraagd worden uitgeschakeld. Dit moet ook vast lukken met een eenvoudig logica chipje. Helaas heb ik nog geen ontwerp klaar dat ik kan delen, maar ik denk dat bovenstaande artikel voldoende inspiratie biedt om zelf aan het experimenteren te gaan. Tot slot permalink: http://www.amateurtele.com/index.php?artikel=314&id=#1445 Als het lukt om een werkende schakeling te maken op basis van bovenstaande principe, hoor ik het graag! Ik ben benieuwd naar de praktijk ervaringen. open de afdrukbare pagina door hier te klikken klik hier voor de mobiele versie. (Beta test.)

AmateurTele.com - © 1984...2021 - Build: 20210112